«Ոսկե ծիրանի» մրցութային ծրագրերի համատեքստում

Հայաստանում պատմվում են աշխարհին հուզուղ թեմաները

«Ոսկե ծիրան» միջազգային կինոփառատոնի ասուլիսները ներկայացնում էին Գունար Բերգդալի «Երկաթգիծ», Մոհամեդ Ուզինի «Սամիրը փոշու մեջ», Պիտեր-Յան Դը Պյուի «Լուսավորյալների երկիրը» ֆիլմերը:
Գունար Բերգդալի ֆիլմն ընդգրկված է Վավերագրական ֆիլմերի մրցույթում:
Բերգդալը տարիներ առաջ «Ոսկե ծիրանին» ներկայացել է «Լյուդմիլայի ձայնը», «Ինգմար Բարգման.. ինտերմեցցո» ֆիլմերով:

Ասուլիսի ընթացքում «Ոսկե ծիրանի» Վավերագրական ֆիլմերի մրցույթի ընտրությունը կատարած Արայիկ Խանջյանը նշեց, որ «Երկաթգիծ» ֆիլմը շատ անակնկալ կերպով է մոտենում գնացք երևույթին: Այն պատմում է գնացքի տակ իրենց նետող մարդկանց մասին: Բայց պատմությունը ոչ թե ինքնասպանություն գործող մարդկանց տեսանկյունից է ներկայացվում, այլ այն մեքենավարների, որոնց գնացքի տակ են նետվել այդ մարդիկ: Ֆիլմը հետաքրքիր գեղարվեստական լուծում ունի: Նրանում հնչում են միայն մեքենավարների ձայները և ցուցադրվում են գնացքի տարբեր ճանապարհները: «Մեքենավարները չեն նկատում իրենց շրջապատը, նրանց համար պատկերներն անցնում են մեծ արագության մեջ, ասես լղոզված են, բայց նրանց բոլորի մեջ տպավորվել է գնացքի տակ նետվողների աչքերը»,- ասում է Ա. Խանջյանը:

«Ինքնասպանությունը հասարակության պարտությունն է»,- կարծում է Բերգդալը: Եվ այս պարտության թեման է նրան մտահոգել ու դրդել նկարել «Երկաթգիծ» ֆիլմը:
«Իրատեսի» հարցը Բերգդալին հետևյալն էր. «Իմ առաջին շփումը «Ոսկե ծիրան» կինոփառատոնի և Ձեր արվեստի հետ սկսվել է «Լյուդմիլայի ձայնը» ֆիլմով: Դուք հետաքրքրվե՞լ եք Չերնոբիլի ատոմակայանի պայթյունից տուժած այդ կնոջ հետագա ճակատագրով»:

Այսպիսին էր նրա պատասխանը. «Ես կապը պահպանել եմ Լյուդմիլայի հետ, և տարիներ առաջ մի ֆիլմ եմ նկարել՝ «Լյուդմիլան և Անատոլին», որը ցուցադրվել է «Ոսկե ծիրանում»: Նա հանդիպել է մի տղամարդու, և նրա որդին հիմա մեծացել է, կրթություն ստացել: Բայց Ուկրաինայում նրա նման մարդկանց համար դժվար է՝ որպես ռուս ազգի ներկայացուցիչներ: Իսկ առողջական խնդիրներ նրանք չունեն, բարեբախտաբար»:

«Սամիրը փոշու մեջ» ֆիլմի ռեժիսորն իր ալժիրցի զարմիկի՝ Սամիրի մասին է պատմում՝ Ֆրանսիայում ապրող արաբի հայացքով: Սամիրը մաքսանենգ ճանապարհով վառելիք է տեղափոխում ջորիով՝ իրենց գյուղից հասցնելով Մարոկկոյի սահման: Նրա կյանքի անհրապույր իրականության և եվրոպական փայլին հասնելու պատմությունն է ներկայացնում ֆիլմը: Ինչպես նշեց ռեժիսորը, այժմ արդեն Սամիրը տեղափոխվել է Եվրոպա, բայց իր օրինակով նա վկայում է, որ դրանով չի բարելավվում մարդու կյանքը: Նա Եվրոպայում չի ընդունվում իբրև յուրային, իսկ հայրենիքում էլ դառնում է այնպիսի մեկը, որին կասկածանքով ու օտարոտի են ընկալում տեղացի արաբները:

Փառատոնի մրցութային ֆիլմերի լավագույն նմուշներից է բելգիացի լուսանկարիչ և ռեժիսոր Պիտեր-Յան Դը Պյուի «Լուսավորյալների երկիրը» ֆիլմը: Այն խաղարկային և վավերագրական տարրերով կառուցված ֆիլմ է, որ պատմում է հետպատերազմյան աֆղանական իրականության մասին:
Ռեժիսորն ասում է. «Ինձ հետաքրքիր էր տեսնել, թե աֆղանական պատերազմից հետո ինչպես էին ապրում այնտեղ երեխաները, թե ինչ երազանքներ ունեին: Եվ ինձ հետաքրքրում էր, թե ինչպես էին նրանք պատկերացնում կյանքը ամերիկացիների գնալուց հետո: Ուզում էի ցույց տալ ոչ միայն պատերազմի բացասական ազդեցությունները, այլև պոետիկ կողմը: Եվ կարծում եմ՝ ֆիլմը դիտած մարդիկ կվկայեն, որ ես դա կարողացել եմ անել. ես ներկայացրել եմ այդ պատանիների երազանքը՝ դառնալ Աֆղանստանի թագավոր»:

«Հետագայում խաղարկայի՞ն, թե՞ վավերագրական ժանրում եք մտադիր ստեղծագործել»- հարցրինք նրան:
Նա կարծում է, որ հաջորդ անգամ կրկին կնկարի այնպիսի ֆիլմ, որն իր մեջ կներառի թե՛ խաղարկային, թե՛ փաստագրական տարրեր:
Ինչպես և ենթադրվում էր, աֆղանական վտանգահարույց միջավայրում աշխատելիս նկարահանող խումբն ունեցել է լուրջ խնդիրներ, անգամ նրանց հանդեպ եղել է մահվան սպառնալիք:
«Այդ հալածանքները, ի վերջո, պատճառ դարձա՞ն, որ ինչ-ինչ կարևոր ասելիք, բնորոշ տարրեր բացակայեին ֆիլմի վերջնական տարբերակում»,- հարցինք ռեժիսորին:
Նա ասաց, որ բարեբախտաբար, իրենք կարողացել են խույս տալ հաշվեհարդարից և փրկել նկարահանված նյութը:

Մենք հետաքրքրվեցինք, թե նա չի՞ պատրաստվում արդյոք անդրադառնալ նաև ղարաբաղյան թեմային, քանի որ համագործակցելու է հայ ռեժիսոր Վարդան Հովհաննիսյանի հետ: Ռեժիսորն ասաց, որ դա որոշակի խնդիրների հետ կապված հարց է, և ինքը, թեև կհամագործակցի Վարդանի և «Bars Media» պրոդյուսերական գործակալության հետ, բայց կանդրադառնա այլ թեմաների, ոչ՝ ղարաբաղյան պատերազմին:

Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Անհամբեր ու սիրով եմ սպասում իր հերթական գրին, ես էդ գրի մշտամնա ընթերցողն եմ
• Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
• Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
• Դերենիկ Դեմիրճյան-145
• «Այս մար­դիկ չեն սի­րում մեր ժո­ղովր­դին, պատ­րաստ չեն նրա հոգ­սը կրե­լու՝ ա­ռանց պարգևավ­ճա­րի»
• «Պե­տու­թ­յու­նը կորց­րել է իր դեմ­քը, և ե­թե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնա­ժամն ա­վե­լի խո­րա­նա, ուղ­ղա­կի կկոր­ծան­վենք»
• «Կա այս­պի­սի մի կար­ծիք՝ հարկ է ստեղ­ծել Հա­յաս­տան ամ­րոց-պե­տու­թ­յուն»
• «Մի բան հս­տակ է՝ այս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը պետք է ան­հա­պաղ հե­ռա­նան»
• «Ե­թե մեր մշա­կույ­թը լի­ներ բարձր մա­կար­դա­կի վրա, մենք այ­սօր­վա ող­բեր­գու­թ­յու­նը չէինք ու­նե­նա»
• «Մեր թշ­նա­մու գոր­ծած ո­ճիր­նե­րից ու հան­ցա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րից ոչ մե­կը թույ­լատր­ված չէր ո­րևէ օ­րեն­քով»
• «Ի սկզ­բա­նե մտա­ծել են ար­նա­քամ ա­նել ժո­ղովր­դին, բե­րել-հասց­նել մի վի­ճա­կի, որ հե­տո ա­սեն՝ դե՜, չդի­մա­ցանք, ու ստո­րագ­րեն այս փաս­տա­թուղ­թը»
• «Վեր­ջին տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով զին­ված հա­րուստ, ան­պարտ բա­նակ, սե­փա­կա­նին զու­գա­հեռ՝ պե­տա­կան հզոր ար­դ­յու­նա­բե­րութ­յուն պի­տի ստեղ­ծենք»
• «Ե­թե հի­մա ենք գնում փոխ­զիջ­ման, դրա տակ ի՞նչ է են­թադր­վում. ինք­նաոչն­չա­ցո­ւ՞մ, ինք­նաս­պա­նու­թ­յո­ւ՞ն»
• «Աստ­ված մեզ հետ է և մեր ար­դար գոր­ծին զո­րա­վիգ»
• «Պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մը, ի­հար­կե, ծանր բան է, բայց մենք պատ­րաստ էինք դրան»
• «Հա­նուն ազ­գի, հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի հե­րո­սու­թ­յու­նը չա­փա­նիշ­նե­րի փո­փո­խու­թ­յան են­թա­կա չէ»
• «Ինչ­պես Հի­սու­սը, այդ­պես էլ Նա­րե­կա­ցին Աստ­ծուց նե­րո­ղու­թ­յուն է խնդ­րում բո­լո­րիս մեղ­քե­րի հա­մար»
• «Մենք աշ­խար­հի մեջ ենք, ու աշ­խարհն է մեր մեջ. պար­զա­պես, որ­պես գաղտ­նի զենք, ու­նենք Ո­գին, որ մեզ պա­հել ու պա­հե­լու է»
• «Մենք Աս­տու­ծոյ փառք կու տանք, որ հայ­րե­նի­քը կը մնայ հայ­րե­նիք եւ մեր մնա­յուն հաս­ցէն»
• «Կար­դում էի այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րի ցան­կը, որ պատ­րաստ­վում են հա­նե­լու դպ­րո­ցա­կան դա­սագր­քե­րից, ու սար­սա­փում էի»

Մեկնաբանություններ